Van’ın Tuşba ilçesi hudutları içerinde bulunan Ayanis Kalesi’nde yaklaşık 36 yıldır devam eden ve 10 yıldır Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Işıklı başkanlığında yürütülen hafriyat çalışmaları devam ediyor.
Her yıl değişik yapıtların ortaya çıktığı hafriyatlarda, bu yılki çalışmalarda 3 adet bronz kalkan ve 1 adet miğfer gün yüzüne çıkarıldı.
“BU YILKİ HAFRİYATLARDA 3 TANE BRONZ KALKAN VE 1 ADET MİĞFER ÇIKARDIK”
Bu yılki buluntular içerisinde en varlıklı repertuarının bronz kalkanlar oluşturduğunu söz eden Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Işıklı, “Bu yılki kazılarımızda 3 tane bronz kalkan ve 1 adet miğfer çıkardık. Bunlar hayli yeterli durumda ele geçti. Biliyorsunuz Ayanis Kalesi büyük bir sarsıntı geçirdi. Bu zelzele nedeniyle anıtsal bir çöküntü var kerpiç duvarlardan kaynaklanan. Birçok yapıtı bu nedenle deforme olmuş biçimde ele geçiriyoruz. Lakin bunlar çok derinde. Yaklaşık 6-7 metre derinlikteki oda tabanında ele geçtiğim için çok düzgün durumda. Tabi ki kimi ufak tefek kırıklıklarımız var bunları da inşallah onarım ve konservasyonla tamamlayacağız. Bu 3 adet kalkan ve tıpkı halde bunların içerisinde de bir miğfer vardı.
Oda üzeri bezemeli törensel bir miğfer olduğunu iddia ediyoruz. Zira kimi bezemeleri şuan yakalayabiliyoruz tabi bu süslemeler ve bezemeler kapsamalı bir onarım ve konservasyondan sonra hoş bir halde karşımıza çıkacak. Hepsi bunların aslında bir kraliyet, bir dini seçkin kümesinin o alanı kullandığına dair çok güçlü ispatlar olarak karşımıza çıkıyor. Bunların burada olması biliyorsunuz aslında Ayanis kaleleri 36 yıllık hafriyatlar sonucunda bronz eserler, bilhassa bronz silahlar konusunda çok varlıklı bir repertuar sundu” dedi.
“URARTULAR, TAŞI, MADENİ VE METALİ ÇOK USTALIKLA İŞLEYEN BİR UYGARLIK”
Bu güne kadar kale kazılarında yaklaşık 30’un üzerinde bronz kalkan ele geçtiğini söz eden Prof. Dr. Mehmet Işıklı, “Bu 3 tanesi kuzey yerlerde ele geçti. Niçin bu kalkanlar tapınak alanında yer aldığını düşürsek daha öncede bahsettiğimiz üzere ilah haldi, Urartu dininde baş ilah rolüne sahip ancak asıl değerli özelliği başkan ilah olması. Savaşa giden kraliyet ailesine ve kraliyet ordusuna rehberlik etmesi silahıyla, mızrağıyla onlara yol göstermesiyle öne çıkan kutsal bir figür. O nedenle ilah Haldi’ye daha çok Urartulu hükümdarlar ve soylu sınıf silah armağan ediyor. Ve biz bu kalkanlar ve öteki bronz silahlar üzerinde ilah Haldi’ye ithaf edildiğini, ona adandığını, ona bağışlandığını biliyoruz. Bu kalkan kümesi ile miğferler yeniden ilah Haldi’ye ithaf edilmişti. Tabi üzerindeki yazıtlar temizlendikten sonra bunlar karşımıza çıkacak.
O yüzden tapınak alanındaki onlarca bronz kalkandan 3 örneğini biz bu sene çok hoş bir biçimde ele geçirdik. İnşallah bunlarda yakın vakitte onarım ve konservasyonları tamamlandıktan sonra bölge müzemize kazandıracağız ve sergilemeye başlayacağız. Yaklaşık 2 bin 700 yıl öncesine ilişkin bir kalede çalışıyoruz. Bu kalkanlarda muhtemelen o tarihlerde günümüzden 2 bin 700 yıl öncesine tarihlenen bir sürece ilişkin. Esasen bildiğiniz üzere Urartular, taşı, madeni ve metali çok ustalıkla işleyen onların efendisi kabul edilen bir uygarlık. Anadolu kültüründe çok özel yere sahip bu açıdan. Hatta Anadolu’daki en güçlü metal eser koleksiyonunu Urartular’da görüyoruz. Bu açıdan madeni ve metali dayanılmaz derecede başarılı bir formda işliyor Urartu krallığı. Bilhassa bizim kazdığımız son kral II. Rusa devrine at kalelerde Ayanis Kalesi başta olmak üzere çok varlıklı bir metal eser koleksiyonu karşımıza çıkıyor” formunda konuştu.
Kaynak : Cumhuriyet.com
