Tarihi fotoğraflar, birinci ağızdan edindiği bilgiler ve anılar eşliğinde sürükleyici bir anlatım yapan Sunay Akın, komünist fikirlere sahip dünyaca bilinen Türk şair Nâzım Hikmet’le ilgili gün yüzüne çıkmamış bilgiler paylaştı.
Nâzım Hikmet’in annesinin dedesi Mehmet Ali Paşa’dan başlattığı anlatımına, annesi Ayşe Celile Hanım’la devam eden Sunay, Nâzım’ın 1938 yılında tutuklanış kıssasına de yer verdi. “Orduyu isyana teşvik etme” mazeretiyle yargılanan Nâzım Hikmet’in şiirleriyle suçlandığını, halbuki Atatürk yaşarken bu şiirlerin ders kitaplarında olduğunu hatırlattı.
Akın’ın aktardığı kıssa ise şöyle: “Donanma Davası’ olarak da bilinen olayda, Nâzım Hikmet bir gece Beyoğlu’nda sinemadan çıkmış konutuna giderken, Ömer Deniz isimli bir askeri öğrenci, ona yazdığı şiirleri okutmak üzere yanına yaklaşır, Nâzım da onu tanımadığı için bunun bir tuzak olabileceği kuşkusuyla bu adamı yanından uzaklaştırır. Buna karşın Ömer Deniz, Nâzım Hikmet’in meskenine kadar gelir ve bu mazeret edilerek Nâzım tutuklanır.”
Avukatı Mehmet Ali Sevük’ün Nâzım Hikmet’i hatalı bulan mahkemedeki beş yargıçtan dördünün hukuk eğitimi almadığını ve sekiz isimli kusur tespit ettiğini söyleyen Akın, buna karşın Nâzım Hikmet’in orduyu isyana teşvik ettiği gerekçesiyle 12 yıl mahpus cezasına çarptırıldığını hatırlattı.
Akın, Nâzım Hikmet’in gaye alınma nedenini ise şöyle açıkladı: “O devirde Mustafa Kemal Atatürk mevt döşeğinde ve emperyalistler ikinci paylaşım savaşını başlatacak. İşte bu sırada Osmanlı Dönemi’nden kalan Alman mandacıları, Türkiye’yi Almanya’nın yanında savaşa sokmak istiyorlar. Nâzım’ın 1937’de yazdığı bir kitap var; Alman Faşizmi ve Irkçılığı. Bu kitabıyla toplumu aydınlatması üzerine gaye alındı. Zira çok güçlü bir kalem ki Hitler’in Alman emperyalizminin oyunlarını bozuyor.”
Nâzım Hikmet’in savunmasında “Benim de bir neferi olmaktan onur duyduğum ve emperyalizmi dize getiren ordumuz, şayet kendisini bu çocukla isyana teşvik ettireceğime inanıyorsa, buna hakikaten inanıyorsa bu doğrudur,” sözlerinin yer aldığını hatırlatan Akın, bu süreçte askeri öğrenci Ömer Deniz’in de altı yıl mahpus cezası aldığını, cezasını çektikten sonra da hukuk okumak istediğini belirtti.
NÂZIM HİKMET İLE MÜJDAT GEZEN’İ BİRBİRİNE BAĞLAYAN YAZGI AĞLARI
Akın’ın sürükleyici anlatımıyla dinlediğimiz öykünün devamı ise enteresan: Okurken tıpkı vakitte çalışmak zorunda olan Ömer Deniz, Fatih’te bir oyuncakçı dükkanında çalışıyor ve bir gün dükkâna bir çocuk geliyor, o da orada çalışmaya, oyuncakları boyamaya başlıyor. Bütün oyuncakları o boyuyor ancak artık kendine ilişkin de bir oyuncağı olsun istiyor. Ve bir gün bakıyor, Ömer Deniz ona tahta kuklalar yapmış. Çocuk bu kuklaları aldığı üzere gidiyor, arkadaşlarına bu kuklalardan birinci oyununu sergiliyor. Pekala fakat bu çocuk kim?
Bu çocuğun Müjdat Gezen olduğunu söyleyerek izleyenleri şaşırtan Akın, Gezen’in yıllar sonra gelen 12 Eylül darbesinin akabinde Savaş Dinçel’le birlikte Nâzım Hikmet’in hayatını anlatan bir kitap yazdıkları için zincirlenerek yargılandıklarını hatırlattı.
“KALEMİN GÜCÜYLE GÖZ GÖZE GELDİĞİ AN”
Nâzım Hikmet’in dayısının da teğmen olarak Çanakkale’de savaştığını ve şehit düştüğünü söyleyen Akın, o süreçte Erenköy’deki konaklarında birinci şiirlerini yazan Nâzım’ın, 13 yaşında bir çocuk olmasına karşın intikam almak için askeri Deniz Lisesi’ne girme kararını bu sebeple aldığını ve Nâzım’ın birinci şiirlerini dayısına adadığını belirtti.
Nâzım Hikmet’in kız kardeşi Samiye Yaltırım’la da tanıştığını söz eden Akın, ondan dinlediği bir anıyı aktardı: “Samiye Hanım bir gün Nâzım’ın, imtihanlara hazırlanmak üzere özel müsaadeyle girdiği babasının çalışma odasındaki halıyı kaldırarak yere boya kalemleriyle Çanakkale Boğazı’nı çizmiş. Samiye Hanım’a diyor ki ‘savaşçılık oynayacağız; sen düşman askeri ol ben Türk askeri.’ Sonra ‘hadi’ diyor ‘silah bul’. ‘Ben de aldım elime kalemi ve bu benim topum’ dedim. Duraksadı ve çok kıskandı.”
YAHYA KEMAL’LE MÜSABAKA VE ALDIĞI BİRİNCİ ELEŞTİRİ
“İşte bu çok değerli bir andır,” diye belirten Akın, bu anın, Nâzım Hikmet’in kalemin gücüyle göz göze geldiği birinci an olduğunu söyledi. Neden sonra Nâzım Hikmet’in Deniz Lisesi’ni kazandığını, burada konaklarındaki bir kediyle ilgili yazdığı şiiri tarih hocasına gösterdiğini ve hocasının da Yahya Kemal olduğunu aktardı.
Sunay Akın devam etti: “Ne tesadüftür ki Nâzım, Yahya Kemal’in kendisine aşk şiirleri yazdığı ünlü ressam Celile Hanım’ın oğlu. Yahya Kemal, üzerine şiir yazılan kediyi görmek istediğini söyleyerek kendisini konağa davet ettiriyor ve burada Celile Hanım’la karşılaşıyor. Sonrasında Nâzım’a birinci şiir eleştirisini yapıyor: ‘Evladım, sen bu kadar uyuz ve pis bir kediyi bu kadar hoş anlattığına nazaran bir gün çok kıymetli bir şair olacaksın.”
NÂZIM HİKMET GİZLİCE ANADOLU’DAKİ KEMALİST HAREKETE KATILIYOR
Daha sonra Kuvayi Ulusala destanını yazacak olan Nâzım Hikmet’in, işgal İstanbul’unda “yumurta tüccarı” bilinmeyen kimliğiyle “Yeni Dünya” isimli vapura binerek Anadolu’daki Kemalist harekete katılmasını, annesi Celile Hanım’ın işgal İstanbul’unda tencere tava aksiyonunu başlatan kişi olduğunu, Nâzım’ın müze sevdasını, yaptığı fotoğrafların ayrıntılarını ve şiirlerinin ardındaki öyküleri, dinleyiciler Sunay Akın’ın özel anlatımıyla dinledi.
“Bunları nereden biliyorsunuz?” sorusu üzerine de Akın, natürel ki okuyup araştırarak bu bilgilere ulaştığını söz etti, okumaktan giderek uzaklaştığımızı ve bilginin aslında ne kadar güçlü olduğunun altını çizdi. Akabinde uzun kuyruklar oluşturan okurlarına imza verdi ve onlarla sohbet etti.
Kaynak : Cumhuriyet.com
