Mustafa Kemal Paşa’nın isteğiyle 1934 yılında Cumhuriyet tarihimizin Ahmet Adnan Saygun, Münir Hayri Egeli, Nimet Vahid, Nurullah Şevket Taşkıran, Osman Zeki Üngör üzere kıymetli sanatkarlarının özverili katkılarıyla yapılan Özsoy operasının gerçek hikayesini anlatan “Bir Cumhuriyet Şarkısı” bugün gösterime giriyor. Cumhuriyeti ilan ettikten sonra Gazi Paşa yurtdışından çok sayıda davet almaya başlar, davet eden ülkelerin yöneticilerine, “Biz burada bir ihtilal hareketi başlattık, neler başardığımızı buraya gelerek görmenizi isterim” der. Tosca operasını çok seven, sık sık dinleyen Paşa, İran Şahı İstek Pehlevi’nin ziyareti için birinci Türk operasının bestelenmesini ister. Yardımcısı müellif, Münir Hayri’ye operanın ana fikrini verir. Etrafına, “Bu yalnızca bir opera değil, biz burada bir kültür ihtilali gerçekleştiriyoruz. Çağı yakalamamız hatta önüne geçmemiz gerek” diyen Mustafa Kemal’in buyruğuyla bir ay içerisinde bitmek üzere Özsoy’un hazırlıklarına girişilir. Münir Hayri genç bestekar Ahmet Adnan’a ulaşır, çalışmalara başlanır. Ahmet Adnan’la onu küçümseyen bestekar, orkestra şefi Osman Zeki’nin ortasındaki çatışmaya rağmen İstanbul’dan getirtilen müzisyenler, sanatkarlarla vakte karşı çetin bir yarış başlar.
BÜYÜK BÜTÇELİ PRODÜKSİYON
Senaryosu BKM Yazı Grubu’na ilişkin, Yağız Alp Akaydın’ın yönettiği tarihi dramatik güldürünün ön hazırlık çalışmasında 250 kişilik yapım takımı çalıştı. 30 bireyden oluşan sanat grubu 17 yeri özgününe sadık kalarak yine düzenledi. Kostümler, aksesuvarlar için beş ay araştırma yapıldı. 2 bin 500 adet kostüm, 2 bin adet özel ayakkabı üretildi. Sekiz atölye 8 hafta müddetince kostümler için çalıştı. Aksesuvarların, şapkaların bir kısmı Londra’dan, bir kısmı özel koleksiyonerlerden sağlandı. 50 ana ve yardımcı oyuncularla birlikte 3 bin 500 figüran rol aldı. Opera sahnesinde 500, Sofya’daki balo sahnesinde özel hazırlanmış kostümleriyle 600 figüran kullanıldı. Tıpkı Özsoy operasını yetiştirme sürecindeki üzere yaratıcı ve teknik takım büyük bir özveriyle çalıştı. Bu detaycılık ve titizlik üretim dizaynlarına, kostümlere, manzara, ses, müzik çalışmasına direkt yansımış.
1930’LARIN ÖRNEK TÜRKİYE’Sİ
Mustafa Kemal’in Sofya’da ataşe iken (1913) General Stilyan Kovaçev’in kızı Dimitrina’yla aşk yaşamasını, Tosca operasına hayran kalmasını geriye dönüşlerle anlatan sinemada ana ve yardımcı karakterleri canlandıran oyuncular ortasındaki ahenk dikkat caziptir. “Beş günde düşmanı söküp atmışız, üç ayda alfabeyi değiştirmişiz, bir ayda da opera yazarız” diyen Mustafa Kemal Paşa; Türk bayanın zarafetini, çok kültürlülüğünü simgeleyen Nimet Hanım; “Çılgın olmasaydık artık bu topraklarda sömürgeydik” diyen Münir Hayri ailesinin tüm erkeklerini savaşta yitiren Halkevi’nde müzik söyleyen Nükhet; umudunu yitirip pes eden, çabucak kendini toparlayan Ahmet Adnan sinemanın ana karakterleridir. Direktör Yağız Alp Akaydın, “Mustafa Kemal’i cephelerde savaşırken değil kültürel ihtilaller yaparken anlatmak istedik”, Atatürk’ü canlandıran muhacir Ertan Saban, dedesinin “Ana vatana bir adam yolladık lakin has adam yolladık” kelamlarını paylaştılar.
DEMOKRATİK, İLERİ, UYGAR…
Ertan Saban, Salih Bademci, Ahmet Rıfat Şungar, Tekçe Akalay, Melis Sezen, Şifanur Gül, Mehmet Özgür, Burak Bilgili, Emre Karayel, Bensu Soral, Okan Yalabık’ın oynadığı, 100. yaşını kutlayan Türkiye İş Bankası’nın katkılarıyla BKM tarafından sinemaya uyarlanan, umut, coşku, sevgi, bağlılık, inanç, çaba, dayanışma, direnç, gurur öğelerini vurgulayan “Bir Cumhuriyet Şarkısı” gösterimde. Sinema 1934’te Türkiye’nin ne kadar demokratik, ileri, uygar, adaletli, bayanlara kıymet veren, el üstünde tutan bir ülke olduğunu gözler önüne seriyor.
Kaynak : Cumhuriyet.com
