Venedik Sinema Festivali’inde (2019) büyük ödül Altın Aslan’ı alan, 2020’de Joaquin Phoenix’e en güzel erkek oyuncu, bestekar Hildur Guonadottir’e en güzel müzik Oscar’ını getiren Todd Philipps’in Joker’i çok beğenildi. Üretim bütçesi 60 milyon dolarlık sinemanın dünya gişe getirisi 1 milyar dolardan fazlaydı. Anarşist, antisosyal, ikili kimlikli, karanlık, psikopat Joker rolü için Phoenix 35 kilo verdi. Ortadan beş yıl sonra direktör Phillips, Joker’in devamı Joker: İkili Delilik’i gerçekleştirdi. Direktör vizyonundan ödün vermeden aksiyonsuz, muhteşem kahraman sinemalarının kodlarını taşımayan, güldürü müzikal olarak tanımladığı üretiminde anti kahraman Joker’i tıpkı Doktor Jekyll ve Bay Hyde’daki üzere çift kimliğini mercek altına aldı.
HAYRANLARIN TEHLİKELİ BAĞIMLILIĞI
Joker ya da Arthur Fleck, Doktor Hyde ve Bay Jekyll misali iki kimliği ortasında sıkışarak başta annesi olmak üzere altı kişiyi öldürünce Gotham Şehri’ndeki iflah olmaz hatalıların bulunduğu Arkham tutukevine konur. Todd Philipps’in dramatik güldürü müzikal, ruhsal gerilim-fantastik olarak tanımlayabileceğim devam sinemasında Joker idam cezasıyla yargılanmaktadır. Açılış sekansında 1940’larda büyük stüdyo sinemalarının başında oynatılan Looney Tunes şekli animasyonda Joker’in alter egosuyla savaşmasını izleriz. Phillips bu kısa animasyonu meslekdaşı Sylvain Chomet’ye emanet etmiştir, Belleville’de Randevu, Sihirbaz animasyonlarının ustası da tüm yeteneğini sergilemiştir.
Hapishanedeki polislerin şiddeti, aşağılamaları içinde dava gününü bekleyen Arthur bir gün dişil alter egosu Lee ile karşılaşır. Üstün kahramanların ve onların çok sayıdaki alter egolarında çoklu kimlik olgusu yaygındır, bu da onların kim olduklarını keşfetmeye fayda. Arthur’un avukatı onun gerçek kimliğini göstermeye çalışır, savcı idamını ister, yeni kız arkadaşı Lee ve hayranlarının gözünde Arthur katil Joker’den öbür biri olamaz. Direktör “Canavar kimdir, nedir” sorusunu sorar. Arthur zihninin kurbanı mıdır, yoksa şuurlu bir güdümleyici midir? İkili mecnunluk tutkulu aşk değil psikiyatrik bir olgudur, iki kişinin coşkunluğu, taşkınlığıdır.
ABD ELEŞTİRİSİ
1877’de Fransız psikiyatrlar Ernest Charles Lasègue ile Jean-Pierre Falret bu taşkınlık durumuna “folie à deux” (paylaşılan psikotik rahatsızlık) ismini verdi. Papin kızkardeşlerin hizmetçilik ettikleri meskenin sahibesi ve kızını öldürmeleri (1933), ikili cinayet olayı Jean Genet (Hizmetçiler), Jean-Paul Sartre, Simone de Beauvoir üzere ünlü müelliflerin ilgisini çekti.
Kurmaca şiddetin bulaşıcı olduğunu, kitleleri etkilediğini, taklit edilerek gerçeğe dönüşebilir olduğunu gösteren direktör devam sinemasında şiddete daha az yer veriyor. Arthur, Joker davasında kendini savunuyor. Gerçekle düş içiçe girerken katilin iç dünyasını, kimliğini, psikiyatrik sıkıntılarını, aksiyonlarının nedenlerini izliyoruz. Kendini savunurken Arthur’un terapisi de başlar. Lee itici güçtür, Joker’i uyandırır, müziği getirir, kaosu besler, müzikallerdeki numaralar, gösteriler üzeredir, küçük şeyler için çok gürültü çıkarır. Arthur’un alter egosu onun en büyük düşmanıdır, ben Joker değilim deyince de Lee ona olan ilgisini çabucak kaybeder, uzaklaşır. Dava sürecinde Arthur, Joker fanatiklerinin gözünde onun Arthur değil daima Joker olması istediklerini anlar tıpkı büyük aşkı sandığı Lee üzere.
Düş sahnelerinde Arthur’la Lee birlikte müzik söylerler. Phillips müzikal güldürülerin ustası Jacques Demy’ye Les Parapluies de Cherbourg (Cherbourg Şemsiyeleri/1964) ile gönderme yapıp hürmette bulunur. Hollywood’un unutulmaz müzikalleri Easter Parade, That’s Entertainment, kült müzikler Get Happy, For Evvel in My Life, What the World Needs Now is Love, That’s Life yine sahnededirler. Todd Philipps, Johnny Depp-Amber Heard davasına, Donald Trump’ın başkanlık tartışmalarına, seçim öncesi Trump’a iki kere yapılan suikast teşebbüslerinin kurgulanmış olduklarını belirterek ABD’yi eleştirir. Joaquin Phoenix, Lady Gaga, Brendan Gleeson, Steve Coogan, Catherine Keener, Leigh Gill, Zazie Beetz’in oynadığı “Joker: İkili Delilik” gösterimde.
Kaynak : Cumhuriyet.com
