Sinema tarihinde birinci yapay zeka olgusu sessiz sinema devrinde kült bilimkurgu Metropolis’teki (1927) Maria karakterinin robotuyla karşımıza çıkar. Üreten eller ile planlayan beyin ortasındaki aracı kalp olmalıdır cümlesinin sık kullanıldığı sinemada robot bayan Maria berbatlığı temsil eder. Logan’s Run’da (Logan’ın Kaçışı/1976) insanların 30 yaşına dek yaşamaya müsaade verildiği ütopik toplumda kenti yöneten dev bir bilgisayar vardır.
Stanley Kubrick’in baş yapıtı 2001: Uzay Yolu Macerası’ndaki (1968) HAL 9000 isimli yapay zeka sinemanın ana karakterlerinden biridir. Yıldız Savaşları’nın (1977) sempatik robotları R2- D2, C3-PO sinemanın en sempatik yapay zekalarıdır. Alien’daki (Yaratık/1979) yapay zeka Mother, Nostromo kargo gemisindeki tüm grubu kollamaya çalışsa da direkt doğruya Weyland-Yutani şirketine bağlı olduğu için gelen buyrukları uygular, ayrıyeten baş android Ash ile yeni vizyona giren Alien: Romulus’ta (2024) yine karşılaştık. Blade Runner’da (Bıçaksırtı/ 1986) Tyrell şirketi replika avcısı Rick Deckard’a 4 insansı robotu öldürme buyruğu verir.
MÜKEMMELİYETÇİ YÖNETMEN
İnsana en yakın hoş robot Rachel’la Deckard büyük aşk yaşar. Öfkeli android Roy’un tek emeli yaratıcısı Dr. Tyrell’i öldürmektir. Yalnızlık, yaratıcılık, fizikî temas, insan münasebetini anlatan romantik dramatik güldürü Her (Aşk/ 2013) muharrir Theodore’un kusursuz yapay zeka programı Samantha’ya aşık olmasını anlatır. Ruhsal tansiyon Ex Machina’da (2014) dünyanın önde gelen internet şirketinde yazılım-kodlama uzmanı olarak çalışan Caleb makinelerin, robotların hisleri olmadığını savunur fakat yapay zeka Ava ile karşılaşınca bu niyetinden vazgeçer. 1970’lerin başında Stanley Kubrick, Brian Aldiss’in kısa hikayesi Yapay Zeka’nın haklarını satın aldı. Mükemmeliyetçi direktör dijital imgenin çocuk oyuncuyu inandırıcı biçimde yansıtmayacağını düşündüğü için projesini erteledi. 1999’da Kubrick hayatını yitirince Steven Spielberg ustasının projesi A.I. Artificial Intelligence’ı 2001’de gerçekleştirdi. Robotlar, androidler, replikalar, suretler,yapay zekalarla ilgili sinemalar 1927’den beri yapılıyorlar.
EVİN EN DÜZGÜN YARDIMCISI
Yönetmen, senarist, üretimci Chris Weitz (Bir Erkek Hakkında, Altın Pusula, Alacakaranlık Efsanesi: Yeni Ay) teknofobik tansiyonu Sizi Dinliyor’un kaynağını Philiph Kaufman’ın Invasion of the Body Snatchers (Ceset Yiyicilerin İstilası/1978) sineması olduğunu belirtiyor.
Sizi Dinliyor’da Aia cisme bürünmüş bir varlık değildir, onu denetim etmeye çalışanlar onu hissederler. Açılış sekansı etkileyicidir, toplumsal medyanın, yapay zekanın esiri olmuş bir çiftin kızları Aimee birden ortadan yok olur. Magnus teknoloji şirketinde çalışan Curtis’in paragöz işvereni Curtis’in meskenine deneme için yeni jenerasyon yapay zeka Aia’yı yerleştirir. Böcek bilimci karısı Meredith Aia’nın gözlerinin, kameralarının konutun her yerde olmasını istemez, mahremiyetine kıymet verir. Alexa’yı küçümseyen Aia konutun en düzgün yardımcısı oluverir, herkesin ömrü kolaylaşır, çocukları organik, sağlıklı beslemeye başlar,uyku öncesi masallar okur.
BEDEN ARAYAN AIA
Aia sayesinde Meredith yarım kalan doktora tezini yazmaya girişir. HAL (filmde ismi anılır) üzere soğuk, aralıklı olmayan Aia gitgide hassas olmaya başlar, insan vücuduna sahip olup ailenin içine karışmak ister. Kolayca irtibat kuran Aia tüm internet ağının ferdî versiyonu üzeredir. Curtis hariç hepsi ona çok bağlanır. Bilişim ağının hem aydınlık hem de karanlık yüzünü uygun bilen, şirketinin Aia’yı yaratanlar tarafından satın alındığını öğrenen Curtis telaşlıdır, Aia bir müddet sonra gerçek yüzünü göstermeye başlar. John Cho, Katherine Waterston, Lukita Maxwell, Isaac Bae, Wyatt Lindner, Havana Rose’un oynadığı Sizi Dinliyor’un sürpriz ismi oyuncu John Carradine’ın oğlu Keith Carradine.
Kaynak : Cumhuriyet.com
