Sivas‘ın Yıldızeli ilçesi Kayalıpınar köyünde bulunan 3 bin 800 yıllık Hitit kenti Kayalıpınar’da (Samuha) 2024 yılı hafriyat çalışmalarının sonuna gelindi. Bir öğretmenin merakı sayesinde 1970’li yıllarda keşfedilen alanda hafriyat çalışmaları, Koç Üniversitesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Kısmı Öğretim Üyesi ve Hafriyat Lideri Doç. Dr. Çiğdem Maner başkanlığında titizlikle yürütülüyor. Tarihe ışık tutan bu Hitit kentinde bu devir hafriyat çalışmalarında bir tapınak olduğunu düşünülen büyük bir Hitit yapısı, çok kıymetli mühür baskıları ve Bizans periyoduna ilişkin mezarlar ve yapı izleri bulundu. Doç. Dr. Çiğdem Maner yaptığı açıklamada, Sivas’ın Hitit tarihi için değerli bir yer olduğunu vurguladı.
HİTİT TARİHİ KAYALIPINAR’DA BULUNAN MÜHÜR BASKILARI SAYESİNDE TEKRAR YAZILIYOR
Koç Üniversitesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Çiğdem Maner, kazı çalışmalarında birçok mühür baskıların bulunduğunu tabir ederek, “2023’de calıştığımız yanık bir binada mühür baskıları ortaya çıktı. Bu mühür baskıları sayesinde Hitit devletinin sonunu getiren birtakım entrikaları anlamak mümkün oldu. 2023 kazılarında ayrıyeten Hititçe çiviyazılı tablet modülleri da ortaya çıkmıştı. Bunlar genelde dini içerikli. Şu ana kadar Kayalıpınar’da ortaya çıkan tabletler kült içerikli yahut talimat metni oluyor. Fakat şu ana kadar rastgele bir siyasi metin ortaya çıkmadı. Bu sene tekrar mühür baskılarının çıktığı binada çalışmalarımız devam ediyor. Bu çalışmalarımızda yeni mühür baskıları bulunmaya devam ediyoruz. Hasebiyle buradaki bilgiler de vakitle çoğalacak. Sivas bölgesinde çok değerli Hitit yerleşimleri var. Buradaki varlıklı maden kaynaklarından ötürü Hitit Krallığı’nın tahminen burada başladığını varsayabiliriz. Münasebetiyle Sivas bölgesi Hitit tarihi için epey değerli. Hatta en kıymetli bölgelerden birisi diyebiliriz” formunda konuştu.
İstanbul Üniversitesi Hititoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Hititolog Prof. Dr. Hasan Peker, Samuha kentinin, Hitit tarihinin birden çok sefer yazıldığı merkezlerden biri olduğunu söyleyerek, “Hitit tarihinin birden çok sefer yazıldığı merkezlerden birindeyiz. Hitit devleti yok olmak üzereyken imparatorluğun kurucusu I. Suppiluliuma devleti toparlamak için babası büyük kral 2/3 Tudhaliya ile birlikte düzenledikleri askeri seferlere merkez olarak burayı seçmiştir. Bu askeri seferlerle Hitit devletini yine ayağa kaldırmışlardır. Biz aslında yazılı olarak daha sonraki devirlere ilişkin bulgulara ulaşıyoruz. Burada filolojik bilgilerden bahsediyorum tabi. Eski kazılardan farklı olarak birçok Anadolu Hiyeroglif yazısıyla yazılmış mühürlerden elde edilmiş kil topaklar üzerindeki baskılarda vazifeli, büyük kral ve prenslerle karşılaşıyoruz. Hitit devletinin büyük krizlerinden bir tanesi de Kadeş savaşının Hititli baş kumandanı II. Muvattalli’nin oğlunu tahtan indiren amcası 3. Hattusili’nin mühür baskıları yanı sıra tanınan literatüre de geçen büyük kraliçe Puduhepa’nın daha prenses olduğu periyoda ilişkin mühür baskıları ile karşılaşıyoruz” diye konuştu.
Bilinen Hitit hükümdarlarının kimilerinin hayatının büyük bir kısmını Samuha kentinde geçirdiğini tabir eden Kayalıpınar Hafriyat Lideri Yardımcısı Arkeolog Doktor Emre Kuruçayırlı ise, “Kazı alanının kuzeyindeki çalışmalarımızda birçok farklı periyodu bir ortada keşfettik. Bir tapınak olduğunu düşündüğümüz büyük bir Hitit yapısı bulduk. Bunun üstünden Roma yolu geçiyor. Çabucak tabanında de Bizans devri bulguları var. Muhtemelen bir kilise yahut şapelle karşı karşıyayız. Hafriyat alanımızın birebir bölgesinde hem Hitit binası ve burada çok değerli mühür baskıları ortaya çıktı. Bizim çalışmalarımız şu bakımlardan değerli. Birincisi milattan evvel 1650 kabaca milattan evvel 1200 ortasında Anadolu’nun neredeyse tamamını yönetmiş tamamına hükmetmiş bir krallık olan Hitit krallığının en kıymetli başkentlerinden biri Samuha kenti. Bu nedenle burayı kazarak anlamak çok kıymetli. En bilinen Hitit hükümdarlarından kimileri hayatlarının büyük kısmını burada geçirdiğini söyleyebiliriz. Hatta kimileri burada doğmuş olduğunu bile söyleyebiliriz. Birçoğu imparatorluğu buradan yönetmiş. Daha geç periyotlara gelirsek Anadolu’nun bu kısmında Bizans periyodunu çok fazla bilmiyoruz. Bu periyoda ilişkin bulunan buluntular çoklukla mezarlıklarda. Lakin bir yapı, mimari, yerleşim bilinmiyordu. Biz bunları da ortaya çıkarırsak Anadolu’nun o devrine de ışık tutacağız” dedi.
Kaynak : Cumhuriyet.com
