Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, yazılı açıklamasında, merkezi Hindistan’ın başşehri Yeni Delhi’de Türkiye’nin de içinde yer aldığı 11 kurucu üye ile 1950’de faaliyetlerine başlayan ICID’ın halihazırda 110 üyesi ile sürdürülebilir ziraî su idaresini teşvik etmek gayesiyle sulama, drenaj ve taşkın idaresi alanında çalışmalar yürüttüğünü belirtti.
Bakanlığa bağlı Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğünün, ICID’a, 1960’da kurumsal üye (Türk Ulusal Komitesi-TUCID) olduğunu belirten Yumaklı, ICID tarafından muhakkak dönemlerde, tarımda suyun verimli kullanımını desteklemek, sulama alanındaki yenilikçi çalışmaları dünya su gündemine taşımak ve bu mevzudaki araştırmaları teşvik etmek gayesiyle çeşitli kategorilerde mükafatlar verildiğini anımsattı.
LİSTEDEKİ ESER SAYISI İKİYE ÇIKTI
Bu ödüllerden birinin de 2014 yılından itibaren, 100 yıldan daha eski ve aktif durumda bulunan sulama yapılarının tanınması maksadıyla verilen WHIS mükafatı olduğunu belirten Yumaklı, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bakanlığımıza bağlı DSİ Genel Müdürlüğümüz, WHIS mükafatı kategorisine 2024’te Gölpınar Hitit Barajı ile adaylık başvurusu yapmıştır. 3 bin 324 yıllık baraj, ICID tarafından Sidney-Avustralya’da düzenlenen 75. Uluslararası Yönetim Kurulu Toplantısı’nda, TUCID’in WHIS mükafatını alarak Dünya Mirası Sulama Yapıları Listesi’nde yer almaya hak kazandığı ilan edilmiştir. Tarih öncesi çağlardan bu yana Anadolu topraklarımızı suyla buluşturan ve ilgili kurum ve kuruluşlarla koordineli olarak DSİ Genel Müdürlüğümüz tarafından rehabilite edilen tesisimizin böylesine değerli bir mükafata layık görülmesi ülkemiz ismine memnunluk vericidir. Geçen yıl da Van vilayetimizin sonları içinde yer alan 2 bin 800 yıllık Şamran Kanalı Dünya Mirası Sulama Yapıları Listesine girmeye hak kazanmıştı. Böylelikle ülkemizden Dünya Mirası Sulama Yapıları Listesine giren eser sayımız ikiye yükseldi.”
Bakan Yumaklı, gelecek süreçte ülkede yer alan öteki tarihi sulama yapılarının da listede yerini alması için çalışmaları sürdüreceklerini vurguladı. Hala su gerilimi yaşayan bir ülke olarak su kaynaklarının daha akılcı, aktif ve sürdürülebilir halde kıymetlendirilmesi için hayata geçirdikleri hareket planlarını kararlılıkla uyguladıklarına işaret eden Yumaklı, “Bu bağlamda, geçmişten miras kalan tarihi kıymete sahip su yapılarımızın korunup gelecek jenerasyonlara aktarılması için büyük uğraş gösteriyoruz.” sözlerini kullandı.
GÖLPINAR HİTİT BARAJI
Açıklamaya nazaran, Hititler, Milattan Evvel (MÖ) 13. Yüzyıl’da Anadolu topraklarını suyla buluşturmak hedefiyle Gölpınar Hitit Barajı’nı inşa etmiş ve baraj vasıtasıyla toplanan suyu 1,3 kilometre uzaklıktaki Alacahöyük antik kentine ulaştırmış. Alacahöyük’te 1997’de Prof. Dr. Aykut Çınaroğlu’nun hafriyat başkanlığında tekrar başlatılan çalışmalar kapsamında, Anadolu’nun birinci barajlarından biri olan Hitit Barajı gün yüzüne çıkartıldı. Baraj, 2002-2007 yılları ortasında Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türk Tarih Kurumu, Anadolu Üniversitesi, Çorum Valiliği, Alacahöyük Belediyesi ile koordineli olarak DSİ Genel Müdürlüğü tarafından rehabilite edildi.
Barajın turizme kazandırılması konusunda 2015’te başlatılan arkeopark projesi çalışmaları 2018’de tamamlandı. Barajın turizme kazandırılması için etrafındaki 277 dönüm arazi kamulaştırıldı. Bugün daha çok turizm istikametiyle ön plana çıkan baraj ve etrafı, Hititler’in son devrinde bölgede yaşanan kuraklığın bir eseri olması nedeniyle değerini koruyor.
Savakları, su dinlendirme havuzu, geçirgenliği azaltan kil sıvaları ile periyodunun kıymetli su mühendisliği mükemmellerinden biri olduğu bedellendirilen barajın, su düzeyini denetim eden kısmı ise başlı başına bir yapıt olarak kabul ediliyor. Günümüzde işlevlerini devam ettiren baraj, 3 bin 324 yıl öncesinde olduğu üzere Alacahöyük çiftçileri tarafından ziraî sulamada kullanılıyor.
