İzmir’de bulunan antik liman kenti Teos’da geçmişin görkemli kıssalarını hala bize fısıldıyor. Taş yolları, yüzyıllar içinde aşınmış antik surları ve dorukta yükselen akropolü deniz ticareti, sanat ve ideolojiyle büyüyüp gelişen bir medeniyetin en büyük tanıkları… İnsan imali bu kalıntıların ortasında ise tabiatın ve ömür döngüsünün sessiz bir bekçisi bulunmakta: Orta Asya ve Anadolu mitolojisinin en esaslı figürlerinden biri olan Umay Nine’nin ismiyle anılan, yaklaşık 1800 yaşındaki zeytin ağacını gelin birlikte öğrenelim.
Kimdir Umay Nine?
Umay Ana yahut Umay Nine, anıtlarda bahsedilen Türk mitolojisinde anne, esirgeyici ve doğurganlık üzere çok temel kavramların gözle görülür halidir. Bayanları hamileliklerinden itibaren, çocuklarını büyürken koruyup kollayan bu tanrıça, tabiat ile insan ortasındaki kutsal bağı olarak kabul edilir. Çeşitli kültürlerde ağaç, kuş, çiçek ve güneş sembolleriyle de Umay Ana tabir edilir.
2. Ağaçlar ile Annelik ortasındaki ebedi bağ
Türk mitolojisinde sık sık şanlı manalar yüklenen ağaçlar, annelik olgusuyla bağdaştırılmıştır. Dünyanın her yerinde baharda kendini yenileyen ağaçlar üzere insanlarda hayat döngüsü de bayanlar üzerinden bu biçimde devam ettiğine inanılır. Zeytin ağacının gümüşi yeşil yapraklarıyla güçlü etraf şartlarına dayanmaları yüzyıllardır barış, fazilet ve uzun ömrün sembolü olarak bilinir.
Umay Nine Ağacı’nın da göğe uzanan budaklı kolları ve yüzyıllardır varlığıyla bu tabiatın ve bağın güçlü bir sembolüne dönüşmüştür. Kadim bir geçmişin izlerini taşıyan ve kuraklık, fırtına ve yakıcı güneş üzere şartları atlatan güçlü Umay Nine Ağacı bize ve tabiata meyvelerini her sene vermeyi sürdürmeye devam etmekte.
Umay Ninenin yıllardır toprağın içinde bulunan ve daha da inmeye devam eden güçlü kökleri tabiat ile sonsuz bir bağ kurmaya devam ederken kolları da gölgesinde soluklanıp huzur bulan birçok kuşağın kıssalarını hafızasında barındırmaya devam ediyor.
3. Umay Nine’nin yıllara meydan okuyan bilgeliği
‘Umay’ ismi birinci olarak Orhun Yazıtları ve Dîvânu Lugâti’t-Türk üzere eski Türk metinlerinde görülmüştür ve bu metinler Umay Ananın ehemmiyetini vurgulanmaktadır. Türk uzunluklarının inanç sistemleri isminin daima geçmesi bu anlatıyı güçlendirir. Örneğin, Sagaylar, Umay Nine’ye analık niteliği bahsederken öbür Türk toplulukları onun doğum sırasında bayanlara dayanak olduğuna inanır.
Umay Nine günümüzde de hala değerini korur. Teos Örenyeri’ndeki zeytin ağacı, pek çok ziyaretçi için güçlü bir yürek, dayanak ve huzur kaynağı tıpkı vakitte çocuk bekleyen anne adayları için sarsılmaz anne sevgisini ve koruyuculuğunu somut halidir.
Umay ile tabiat ortasındaki bu ilişkinin tek bir Umay Nine figüründen ibaret değil elbet… Türk mitolojisindeki Umay anlatısında bir ikililik bulunmakta: Umay hayatı ve uygunluğu, Kara Umay ise vefatı ve karanlığı temsil eder. Bu iki Umay figürleri bize hayatın döngüsel tabiatını, yani doğum ve vefatın, birebir madalyonun iki yüzü olduğu bizlere gösterir. Yüzyıllardır süregelen insanlık tarihine şahit olmuş bu kadim anlatı ve onun sessiz temsilcisi Umay Ana bize tabiatın aslında armağanı olarak da düşünebiliriz. Tabiatın bize armağanı olan bu hoşlukları koruyarak gelecek kuşakların de onlar karşısında bizimle birebir biçimde hayranlık, merak ve güvenlik hissini deneyimlemesi çok değerli.
4. Umay Nine nerede?
Keşfedilmeyi bekleyen bir hazine olan Teos Örenyeri’nde dimdik duran Umay Nine Ağacı, bu sonsuz döngünün dokunaklı ve güçlü bir bekçisi… Umay Nine Ağacı, güçlü tarihini ve beslendiği mitolojiyi paylaşmak için ziyaretinizi bekliyor. Kısımlarının altında dururken tarihin yükünü, tabiatın gücünü ve Tabiat Ana’nın sarsılmaz varlığını hissetmek için Teos Antik Kenti sizleri bekliyor.
Kaynak : Onedio.com
