Şehir merkezine 6 kilometre uzaklıkta, Fırat Irmağı’nın batı kıyısında bulunan Arslantepe, yüksek tarım potansiyeli, sulak alanları ve ırmağın taşkınlarından korunan yapısı sayesinde, binlerce yıl insanoğluna kucak açmış tarihi yerler ortasında yer alıyor.
Geç Kalkolitik Devir’den Demir Çağı’na kadar geçen tarihî sürecin buluntularına rastlanan Arslantepe, Hititler’den Roma ve Bizans’a birçok medeniyetin izlerini taşıyor.
Geçen yılki hafriyatlarda taş ve kemikten, üzerinde hayvan motiflerinin yer aldığı 2 mühür bulundu.
Geç Kalkolitik Devir katmanındaki hafriyat çalışmalarında bulunan ve milattan evvel 5 binli yıllara ilişkin olduğu bedellendirilen mühürler, höyükte bugüne kadar bulunan en eski mühür olma özelliğini taşıyor.
Arslantepe Höyüğü Hafriyat Lideri Prof. Dr. Francesca Balossi Restelli, geçen yıl höyüğün batı kısmında Geç Kalkolitik Periyoda ilişkin katmanları kazdıklarında buldukları mühürlerin üzerindeki hayvan figürlerinin daha eski devirlerde kullanıldığını söyledi.
Bu mühürlerin tarih ve üzerlerindeki motif olarak, höyükte geçmiş yıllarda ulaşılan öteki mühürlerden farklı olduğunu anlatan Restelli, şöyle devam etti:
“Evin duvarı kaldırılınca iki mühür de duvarın altından çıktı. Konut Geç Kalkolitik 3. yahut 4. periyoda ilişkin, milattan evvel 3 bin 900 yahut 3 bin 500 yıllar ortasında. Çabucak yanı başında fırının bulunduğu yerde bir konut var, milattan evvel 4 bin 200’lü yıllara ilişkin. Bu iki meskenin ortasında 500 yıllık fark var. Mühürleri tam bu iki konutun ortasında bulduk. Mühürlerin tarihini anlamak için tarz olarak düşünüyoruz. Motiflerinden tarih söylemek için öteki bölgelerde bulunanların tarzlarıyla karşılaştırdık. Tarz olarak bakınca bu mühürlerin tarihinin daha eski olacağını, milattan evvel 5 bin tarihleri diye düşünüyorum.”
“ARSLANTEPE’NIN EN ESKİ MÜHÜRLERİ”
Restelli, mühürlere hayvan figürlerinin işlendiğini belirterek kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Kemik mühürde keçi yahut keçiye yakın hayvan figürü olduğunu düşünüyoruz. Taş mühür tahminen bir köpek ya da köpeğe yakın bir hayvan. Kalkolitik Periyotta bu hayvan figürlerine çok rastlıyoruz, yalnızca Arslantepe değil tüm Kuzey Mezopotamya bölgesi ile Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki mühürlerde bu figürleri kullanıyorlar. Tipik bir mühür. Arslantepe’de mühür var lakin bizim daha evvel bulduğumuz mühürler o kadar eski değil, bu nedenle enteresan. Bu figürleri Arslantepe’de çok daha evvel kullanmaya başladıklarını anlıyoruz lakin yalnızca Arslantepe’de değil. Şu ana kadar bizim en eski hafriyat alanımız burası, bu mühürler şu ana kadar bulunan Arslantepe’nin en eski mühürleri. Fakat daha eskileri mutlaka var zira zirvenin altında daha 10 metrede katmanlar var. İnerken eminim daha eski mühürler bulacağız.”
Mühürlerin Neolitik Periyotta kullanılmaya başlandığına işaret eden Restelli, Arslantepe’de daha eski örneklerini bulabileceklerini lisana getirdi.
Restelli, taştan yapılanın motifine yakın bir mührün Şanlıurfa’nın Birecik ilçesinde Tilbes Körche’deki hafriyatlarda bulunduğuna dikkati çekerek şunları kaydetti:
“Bulduğumuz mühür husus olarak birebir kırmızı hematit olabilir, üzerinde bir hayvan figürü var, anlamak güç. Bulduğumuz taş mühür tarz olarak Birecik’te Tilbes Körche’de bulunana yakın. Kemikten olan mührün tarz olarak gibisi hem Kuzey Irak’ta Zirve Gawra’da hem Tell Zeidan’da Fırat Irmağı kenarında bulunmuş. Bunlar tarz olarak birbirlerine benziyor. Bu yerlerle irtibat düşünüyoruz. Tarih olarak hem Tilbes Körche’nin hem Tell Zeidan tarihleri eski, milattan evvel 5 binler.
Kemik mühürdeki figürün ise keçi olduğunu düşünüyoruz. Özel bir keçi zira boynuzu düz değil. Biz biraz baktık, yabani keçiye benzettik. İki keçi figürü daha var, onlar farklı zira boynuzları düz. Tahminen 2 yaban ve 2 de konut keçisi olabilir.”
Kaynak : Cumhuriyet.com
