Dünyada ağır ticari araçlar kesimi, nakliyatın belkemiğini oluştururken çevresel tesirleriyle de büyük bir sorumluluk taşıyor. Bu doğrultuda kesimin sürdürülebilirlik odaklı dönüşümü sürat kazanarak artıyor
Global nakliyecilik süreçlerinin yaklaşık yüzde 40’ını üstlenen ağır ticari araçlar bölümü, tıpkı vakitte global karbon salınımının kıymetli bir kaynağı oluyor. Bu nedenle dalda sürdürülebilirlikte çevresel odaklı dönüşüm, sürat kazanarak artıyor. Elektrifikasyon, alternatif yakıtlar, akıllı nakliyat sistemleri, verimlilik artıran teknolojiler, üretimde alınan sürdürülebilir tahliller, ağır ticari araçlar kesiminde çevresel tesirlerin azaltılmasında değerli rol oynuyor. Lakin her dalda olduğu üzere ağır ticari araç bölümünde sürdürülebilirlik, sadece çevresel bir mecburilik olarak görülmüyor; birebir vakitte ekonomik ve toplumsal yararlar sağlayan değerli bir strateji gerektiriyor. Kesim, sürdürülebilirlik alanında çevresel tesirlerini azaltırken birebir vakitte ekonomik büyümeyi ve iş modellerinde gelişimi ile daha yeşil bir geleceğe yanlışsız hızla ilerlemeyi hedefliyor.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) 2023 ve Global Güç Görünümü (World Energy Outlook 2023) Raporu
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından yayımlanan 2023 Global Güç Görünümü (World Energy Outlook 2023) raporuna nazaran nakliyecilik bölümü, global karbon emisyonlarının yaklaşık yüzde 23’ünü oluşturuyor. Tekrar rapora nazaran karayolu nakliyatını yürüten ağır ticari araçlar (kamyon, cazibeli, otobüs vb.) kesimi ise nakliyecilikle ilgili bu emisyonların yüzde 40’ını oluşturuyor. Araçların fosil yakıt kullanımı, yüksek oranda karbon (CO2) ve öbür sera gazlarının salınımına neden oluyor. Ayrıyeten OECD’nin 2022 raporuna nazaran, 2030 yılına kadar bu araçlardan kaynaklanan emisyonların yüzde 30 oranında azalması bekleniyor. Fakat bu amaca ulaşılabilmesi için kesimde esaslı değişikliklerin ve sürdürülebilir teknolojilerin süratli bir halde uygulanması gerekiyor.
Elektrikli araçlar, sürdürülebilirlik gayeleri için her geçen gün gelişiyor
Elektrikli ağır ticari araçlar, karbon salınımını sıfıra indirerek daldaki dönüşümü güçlendiriyor. 2023 yılında dünya çapında satışı yapılan yeni ağır ticari araçların yüzde 1’inin elektrikli olduğu belirtiliyor. Bloomberg NEF (BNEF)’in datalarına nazaran, bu oranın 2040 yılına kadar yüzde 30’a çıkması öngörülüyor. Elektrikli kamyonlar ve otobüsler, bilhassa kent içi nakliyatta değerli bir rol oynayacak. Bu doğrultuda üreticiler, önemli yatırımlar yaparak elektrikli araç portföylerini genişletiyor.
Alternatif yakıtlar, sürdürülebilirlikte rol alıyor
Alternatif yakıtların kullanımı sayesinde fosil yakıt kullanımının azaltılması ve sonlu kaynaklarda tasarruf sağlanması hedefleniyor. Öte yandan LNG (Sıvılaştırılmış Doğal Gaz) ve biyodizel üzere alternatif yakıtlar, dizel motorlardan çok daha düşük emisyon düzeyleri sağlıyor. LNG, karbon salınımını yüzde 20-25 oranında azaltabilirken, biyodizel ise yüzde 60’a kadar daha düşük CO2 emisyonu sağlıyor.
Dijitalleşme ve akıllı taşımacılık
Dijitalleşme ve akıllı nakliyecilik sistemleri, ağır ticari araçlar dalında verimliliği artırarak, çevresel tesirlerin azaltılmasına yardımcı oluyor. Akıllı filo idare sistemleri, araçların optimum süratte ve rotada yol almalarını sağlayarak, yakıt tüketimini ve emisyonları kıymetli ölçüde azaltıyor. McKinsey & Company’nin 2023 raporuna nazaran akıllı nakliyecilik sistemlerinin dünya genelinde bölümdeki yakıt tüketimini yüzde 10-15 oranında azaltabileceği öngörülüyor. Ayrıyeten, otonom araçların 2040 yılına kadar nakliyecilik kesiminde yüzde 30’a kadar pazar hissesi kazanması bekleniyor. Otonom araçlar, trafik akışını optimize ederek, gereksiz yakıt tüketimini engelleyecek ve etrafa olan tesirini kıymetli ölçüde azaltabilecek.
Treylerde karbon emisyon azaltımı
Treylerler, çekicilerin yakıt tüketimini optimize ederek emisyonların düşmesine katkıda bulunabiliyor. Ağır ticari araçlar için belirlenen VECTO maksatları doğrultusunda, treylerin aerodinamik tasarımı, hafifletilmiş gereçlerle donatımı ve lastik tahlilleri üzere güzelleştirmelerle yüzde 10’luk bir karbon emisyon azaltımının 2030 yılına kadar gerçekleştirilmesi hedefleniyor. Ayrıyeten treylerlerde elektrifikasyon dönüşümü de sürat kazandı. Bilhassa frigorifik araçlarda sunulan elektrikli tahliller, soğutucudan kaynaklanan karbon emisyonlarını yüzde 100 oranında düşürerek etrafa hassas nakliyatı destekliyor. Ek olarak, treylere entegre edilen tahrikli dingil ve batarya teknolojisi sayesinde çekicinin karbon emisyonları yüzde 40’a varan oranlarda azalabiliyor. Bu yenilikçi tahlillerle treyler bölümü, nakliyatın sürdürülebilir geleceğinde kıymetli bir rol oynayarak, çevresel tesirlerin azaltılmasında tesirli bir adım atıyor.
Ekonomik dönüşüm
Sürdürülebilirliğe yönelik yapılan yatırımlar, sadece çevresel yarar değil iktisada de katkı sağlıyor. 2023 yılı prestijiyle, ağır ticari araç kesimine yönelik sürdürülebilirlik odaklı yatırımların yıllık büyüme oranının yüzde 7,5 olduğu görülüyor. Bu yatırımın büyük bir kısmı, elektrikli araç altyapısı, yeni jenerasyon batarya teknolojileri ve sürdürülebilir yakıt tahlillerine yönlendiriliyor. GlobalData tarafından sunulan 2022 raporuna nazaran, 2030 yılı prestijiyle dünya genelinde elektrikli araç altyapısına yapılan yatırımların 30 milyar doları geçmesi bekleniyor. Bu yatırım, yalnızca çevreyi korumakla kalmayıp, birebir vakitte yeni iş fırsatları yaratılmasına ve ekonomik büyüme sağlanmasına da takviye oluyor.
Sürdürülebilirlik gayelerindeki zorluklar ve gelecek beklentileri Ağır ticari araçlar dalında çevresel sürdürülebilirlik amaçlarına ulaşmak için hâlâ çözülmesi gereken kimi zorluklar bulunuyor. Elektrikli araçların menzilleri, batarya maliyetlerinin yüksekliği ve şarj altyapısının yetersizliği üzere mahzurlar, geçiş sürecini zorlaştırıyor. Lakin, 2030 yılına kadar menzil sıkıntılarının çözülmesi ve elektrikli araçların daha erişilebilir hale gelmesi bekleniyor. IEA 2023 Global Güç Görünümü raporunda, elektrikli araçların 2030 yılı prestijiyle ağır ticari araç satışlarının yüzde 40’ını oluşturacağı iddiasında bulunuluyor. Ayrıyeten, güç verimliliği ve yenilenebilir güç altyapılarının güçlendirilmesiyle birlikte, daldaki karbon emisyonlarının yüzde 30 oranında azalması bekleniyor.
TAİD
Kısa ismi TAİD olan Ağır Ticari Araçlar Derneği, Mayıs 2000’de kurulmuştur. Kuruluş çalışmalarına 1999 yılında başlayan TAİD, ülkemizin önde gelen ağır ticari araç üreticilerini ve ithalatçılarını tıpkı dernek çatısı altında toplamıştır. Derneğin maksadı, ülkemizde yerleşik ağır ticari araç (azami yüklü yükü 3,5 ton ve üzeri ticari taşıt araçları ve bunların tamamlayıcısı treyler ve öbür üstyapılar) imalatçı, ithalatçı ve distribütörlerini temsilen kullanıcı sektörlerin Avrupa Birliği normları doğrultusunda gelişimini sağlamak, tüketici ve toplum faydasına nakliyecilik dalı ile ilgili başka kuruluşlarla iş birliğinde bulunmak ve dal mensuplarının hak ve faydalarını gözetmektir.
