Türkiye ve İran, bulundukları coğrafyada iki değerli transit ülke olarak öne çıkmaktadır. Lakin İran’ın Türk memleketler arası nakliye kesimine karşı uyguladığı zorlaştırıcı siyasetler uzun yıllardır devam etmektedir. İran makamları, Türkiye’de akaryakıtın kıymetli, İran’da ise ucuz olduğu mazeretiyle, Türk taşımacılarına zorla İran akaryakıtı aldırmakta ve yüksek karayolu geçiş fiyatları ödetmektedir. 2015 yılında, imzalanan mutabakat ile, İran makamları transit geçen Türk araçlarından akaryakıt fiyat farkı almamaya kelam vermiştir.
Ancak, İran 2015 ve 2019 yıllarında verdiği taahhütlere karşın, İran’ı transit geçerek Orta Asya ülkelerine gidecek Türk taşımacılarından akaryakıt fiyat farkı almaya devam etmektedir. Bu durum, Türk ve İran taşımacıları ortasında adil rekabeti engellemiştir. Tekraren diplomatik kanallardan müracaat yapılmasına karşın, İran makamları, muahedeye ve taahhütlerine ters davranarak akaryakıt fiyat farkı uygulamasını sürdürmeye devam etmiştir.
İran, kendi taşımacılarına indirimli akaryakıt sağlarken, Türk araçlarından akaryakıt fiyat farkı almasına karşın, Türk şoförlerine İran içinde yakıt vermeyerek mağduriyet yaratmaktadır. Ayrıyeten, Türk araçlarına yakıt alımını garanti edecek akaryakıt kartları kelamı verilmiş, fakat bu kelam de İran tarafınca tutulmamıştır.
Ticaret dışı maniler nedeniyle Türk taşımacıları büyük mağduriyet yaşamaktadır
Rakamlar, Türkiye’den İran’a yılda 90.000 karayolu ihracat aracının %60’ını, İran’dan Türkiye’ye olan 114.000 karayolu ihracat aracının ise %70’ini İranlı taşımacıların gerçekleştirdiğini göstermektedir. İran’ın şuurlu olarak uyguladığı ticaret dışı pürüzlerle bu sayılar bu düzeylere ulaşmıştır.
Türk taşımacıları, adil rekabet ve ihracatçılara âlâ hizmet verilmesi prensibiyle özgür piyasa şartlarını desteklerken, İran araçlarına ve taşımacılarına karşı, Türk taşımacılarınca, İran araçlarına ve şoförlerine karşı yıllardır hiçbir hareket gerçekleştirilmemiştir!
Bilinçli yapılan bu uygulamaya son verin!
Türk taşımacıları, İran makamlarının şuurlu zorlaştırmalarının kaldırılmasını beklerken, İran makamları 15 Ocak 2024 tarihinde başlattığı yeni bir uygulama ile Türk araçlarına Dolu Depo Uygulaması ismi altında, İran’dan zorla yakıt aldırmaya ve yüksek vergiler tahsil etmeye başlamıştır.
İran’ın Türk taşımacılarına ve hizmet ihracatına yönelik tüm engellemelerine karşın, şu da unutulmamalıdır ki, Türk Makamları, İran’ın Dünya Ticaret Örgütü’ne üyeliğini de desteklemektedir.
Türk tarafı, İran’ın Dünya Ticaret Örgütü ve ticarete karşıt uygulamaları nedeniyle, iki ülke ortasındaki tedarik zincirinin sürdürülemez hale gelmesi üzerine, 28 Aralık 2024 tarihinde İran taşıtları için mütekabiliyet başlatmak zorunda kalmıştır. Bu karar, İran makamlarının Türk taşımacılarına karşı yürürlüğe koyduğu uygulamadan tam 345 gün sonra alınmıştır.
Anlaşmalara ters uygulama var
İran tarafı, imzaladığı mutabakatlara muhalif olarak akaryakıt fiyat farkı, Türk taşımacıların İran’ın ihracat yükü almasına müsaade verilmemesi, Türk taşımacısı kullanan İran ihracatçılarına vergi cezası, İran içinde Türk araçlarına akaryakıt verilmemesi üzere birçok uygulamayı sürdürmeye devam etmektedir. Türk taşımacıları ise tüm bu aksiliklere karşın, İran taşımacılarına karşı ülkemizde hiçbir olumsuz harekette bulunmamıştır. Hatta mevzu ile ilgili olarak, Türk ve İran makamlarının Ocak ayında, sorunu tartışacağı toplantıya da İran makamlarının katılmayacaklarını bildirdikleri öğrenilmiştir.
9-11 Aralık 2024 tarihlerinde Tahran’da gerçekleştirilen Türkiye-İran 29. Periyot Karma Ekonomik Komite Toplantısında, Ulaştırma Başlığı altında ana gündem hususlarından biri olan İran’ın dolu depo uygulaması uzun müzakerelere husus olmuş, lakin yeniden rastgele bir muahedeye varılamamıştır. Süreçte, İran’ın dolu depo uygulaması her platformda, bakanlarımız ve kamu yetkilileri ortasında istişare edilse de, ilgili İran makamları ikili mutabakatlara muhalif münasebetler sunarak dolu depo uygulamasını hala iptal etmemiştir.
Tüm bu gelişmeler ışığında, Türk makamları diplomatik kanallarla problemleri çözmeye çalışırken, Türkiye’nin 28 Aralık 2024 tarihinde aldığı mütekabiliyet kararı sonrası, İran’da Türk araçlarına yönelik:
· Akaryakıt fiyat farkı fiyatı tahsil edilmesine karşın, Türk şoförlerine İran’da yakıt verilmemektedir,
· Türk şoförlerine sonlarda makûs muamele edilmektedir,
· İran Hududunda bekleyen Türk araçlarına ziyan verilmekte ve brandaları kesilmektedir.
Bu gelişmeler, UND ve dalımız tarafından kederle takip etmekte ve ilgili bakanlıklarımız ile irtibat halindedir.
Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND), Türk makamlarının kararını tümüyle desteklemekte, alınan karar sebebiyle Sayın Cumhurbaşkanımıza, Ticaret, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlıklarımıza kesimimiz ismine şükranlarını sunarken, İran’ın yıllardır Türk taşımacılarına karşı sürdürdüğü zorlaştırıcı uygulamalarda, İran makamlarını ve taşımacılarını tahlile davet etmektedir.
Mevcut kurallarda İran’a ikili ve transit nakliyecilik gerçekleştiren Türk şoförlerinin sakin ve dirençli duruşunun devamını rica eder, gelişmeleri kesimimizin ve kamuoyunun bilgilerine hürmetlerimizle sunarız.
